Skogbruket i Norge

I dag jobba eg med presentasjonen. (Det skriftlege). Lagde stikkord og prøvde å dra ut det viktigaste frå stoffet eg hadde funnet.

• Skogen i Noreg dekkjer 37% av landarealet i dag.

• Vanskeleg terreng, store avstandar.

• Norsk tømmer har høg kvalitet fordi skogen veks seint.

GRAN:

• Grana veks ikkje naturleg på Vestlandet, vert planta og spreier seg.

• Den mest utbreidde tresorten i Noreg.

• Høyrer til fam.gruppa granslekta som er ei gr. bartre i furufam.

• Båtbygging, husflid, framvekst av sagbruks- og trefordelingsindustrien i Norden, lokk på strykeinstrument, plankar og bord til husbygging, innredning og møblar, papirproduksjon,. Dårlegaste tømmeret blir brukt til produksjon av sponplater og fiberplater.

• Vanleg juletre

FURU:

• 33% av den bardominerte skogen består av furu.
  Einaste furuarten som veks fritt i Noreg

• 100 variantar av sorten.

• Kan bli 40 m høg, 400 år gammal.

• Tre viktigaste furusortane: vanleg furu, lappfuru og nevadafuru.

• Trivast på næringsfattige stader og den har røtter som gjer at den unngår tørke v/ å hente væte frå djupt nede i jorda.

• Røtene gjer at furua er stabil i sterk vind.

• Avhengig av lys.

• Vandra inn etter siste istid(10000 år sidan)

• 2/3 av furua som blir hogd ned -> Sagverksindustri.

• 1/3 av furua som blir hogd ned -> Masseverksindustri/brukt som brenselved

• Det som blir laga av furu er papir, skurlast, fiberplater, finér(tynne «ark» av tre), snikkarvirke, tjærebrenning, ved.

• Vanleg juletre.

• Elg, storfuglar -> Furua er viktig for dei om vinteren.

LAUVTRE:

• 26% av skogen i Noreg består av lauvtre

• Blir antatt at det finst ca 140 lauvtresortar i Noreg som veks fritt, krysningar og forvilla sortar.

• 716 lauvtresortar er planta, finst i botaniske hagar/parkar.

• Lauvtre gir habtiat til mange fugleartar og dyr.

• Lauv frå trea -> brukt som dyrefôr oppgjennom årtusen.

• Avskoging -> dyre- og fugleartar forsvinn. Døme på fugl: Kvitryggspetten.

• Tre hovudgrupper:
  - Nøysomme lauvtre(bjørk, osp. Veks i temperert og subtratisk høgland med kalde vintrar).
  - Edellauvtre(eik, bøk. Veks i tempererte lågland, varme somrar, kjølege vintrar).

  - Tropiske lauvtre(lauvtre som veks i tropiske sonar, savannelandskap og regnskog).

• Lauvtre-> edeltre(hardt materiale)

• Brukt til golv, møblar, fyrstiker, linjalar, blyantar, årar.

• Sjeldan brukt i papirindustri el. Bygningsmateriale.

• 1600- talet -> Eikeskogen på Sørlandet nærmast utrydda -> ettertrakta materiale i Nederland og England -> Båtbygging.

• Vanlegaste tresorten på Vestlandet: Bjørk.

  

  
  

  - Susanne

Idag hadde vi ei kort samling i byrjinga av timen før vi avtalte at alle må førebu det dei vil sei, om dei tema som vi har skrive om til no. Slik at eg skal førebu å snakke om mine tema på presentasjonen, Bård skal førebu sine og Susanne sine.

Eg kom med mine forslag til presentasjon og gruppa var positive til dette og vi har byrja å setje opp sjølve presentasjonen.

No held eg og Susanne på å prøve å finne statistikkar som vi kan ha med i presentasjonen og litt fine bileter. Så skal vi bruke resten av timen til å samle gruppa for å setje saman presentasjonen skikkelig.

Lekser til neste gong vert å skrive ferdi det vi skal seie om kvart tema og øve på dette slik at vi forhåpentlegvis ikkje treng noko ark eller liknande til presentasjonen.


Skog er vakkert. Heilt personleg vil eg meddele at eg gler meg til sumar og turar i skog og mark!


Vakkert.


Litt samla skogbruk bileter.

No tenkte eg at eg skulle lage eit samanhengande innlegg om det eg har funne ut om dei forskjellege skogtypane i Noreg, også skal eg førebu presentasjonen. Etter dette innlegget, kjem eit innlegg med nokre bilete og stikkord som eg skal bruke på presentasjonen min.

Skogen i Noreg dekkjer 37% av landarealet i dag. Vanskeleg terreng og store avstandar gjer det vanskeleg å hogge mykje av skogen. Det blir berre gjort hogst av om lag halvparten av skogarealet i Noreg i dag. Det norske tømmeret er veldig bra tømmer og har høg kvalitet på grunn av at den norske skogen veks så seint.

I diagrammet over ser du fordelinga av furu, gran og lauvtre i Noreg.

Eg skal no ta føre meg dei tre viktigaste tresortane som er utbreidd i Noreg og korleis vi utnyttar desse.

GRAN

Aller først litt fakta om grana:

• På engelsk heiter gran "Norway spruce", fordi engelskmennene blei kjent med grana ved kjøp av trevirke frå Noreg.
• Gran veks ikkje naturleg på Vestlandet.
• Gran er tresorten som er mest utbreidd i Noreg.
• Gran høyrer til familiegruppa granslekta som igjen er ei gruppe bartre i furufamilien.
• Den eldste grana som er observert i Noreg, er 486 år gammal. Den er observert i Trillemarka i Buskerud.
• Verdas eldste levande tre er ei gran som er 9550 år gammal. Observert i Fulufjällets nasjonalpark i Dalarna i Sverige.

Grana er det viktigaste treslaget som opp gjennom mange mange år har medvirka til velstand. Det det nordiske folket for det meste har brukt grana til er båtbygging, husflid og framveksten av sagbruks- og trefordelingsindustrien i Norden. Grana er også det treet som dei fleste av oss i Noreg bruker som juletre. Noko av grana går til lokket på strykeinstrument som til dømes fele, men det aller meste av grantømmeret blir brukt til plankar og bord til husbygging og innredning og møblar. Tremassen og cellulosen blir brukt til papirproduksjon. Det dårlegaste tømmeret blir brukt til produksjon av spon- og fiberplater.

Grana veks faktisk ikkje naturleg på Vestlandet, men det er veldig mange som plantar grantre for å bruke dei i tømmerproduksjon og til juletre. Det som har gjort til at det er blitt ganske mykje granskog på Vestlandet, er at skogen som er planta spreier seg utover marka.

FURU

Aller først litt fakta om furua:

• Furu er den einaste furuarten som veks fritt i Noreg.
• Furua blomstrar i midten av juni.
• Det er påstått at det finnest 100 variantar av sorten.
• Furua kan bli inntil 40 meter høg og inntil 400 år gammal.
• Det er observert furu i Sogn og i Nord-Gudbrandsdal som er om lag 600 år gamle.
• Dei tre viktigaste furuartane er vanleg furu, lappfuru og nevadafuru.
• Trivast på næringsfattige sandmoar.
• Den har spesialiserte røter som gjer at den fint greier å unngå å tørke ut ved at den henter væte frå djupt nede i jorda. Dette gjer den også stabil i sterk vind.
• Den er avhengig av lys for å kunne leve.
• Furua vandra inn til Noreg etter siste istid(ca 10000 år sidan) og er eit av dei eldste treslaga vi har i landet.

Heile 2/3 av furua som blir hogd ned, går til sagverksindustrien, medan resten(1/3) går til masseverksindustrien, eller det blir nytta som brenselved. Furua blir gjort om til cellulose, papir, skurlast, fiberplater, finér(tynne "ark" av tre), snikkarvirke, tjærebrenning og ved. Furu er heller ikkje uvanleg å bruke til juletre her i Noreg.

For elgen og storfuglane er furua viktig om vinteren. Dei lever nemleg av furu om vinteren. Det er òg fleire insekt som er avhengige av furua, til dømes furubarkveps og furuskuddmøll. Det er også fleire soppsortar som lever av furua. Eit døme på ein slik sopp er furuskyttesopp.

I følge eit dokument eg lasta ned frå internett som heiter "Fokus på skog", så består 33% av den bardominerte skogen av furu, og den finnes over heile landet. Furua veks høgt og lågt, og trivst i mange ulike klimatypar.

LAUVTRE

Her ser du at den gule linja(som er lauvtre), er mykje lågare enn den raude linja(furu) og den grøne linja(gran). Det var mindre enn 20 millionar lauvtre i 2002.

Lauvtre om vinteren:

Lauvtrea har, som du sikkert veit, flate blader. Desse flate blada er til for at fotosyntesen skal skje. Om sommaren er det klorfyll i blada, men om vinteren trekkjer desse ut av blada og vatnet sluttar også å strøyme gjennom treet, og blada dett av greinene og ned til bakken.

Her ser du stammen til eit ospetre. Den er, som du kan sjå, glatt og fin med ein grøngrå farge. Ein måte du kan kjenne att ospa på, er dei runde blada som skjelver i vinden.

Litt fakta om lauvtre:

• Det blir antatt at det finnes rundt 180 krysningar og forvilla treartar i Noreg. Ca 140 av desse er lauvtre(37 av 180 er bartre).
• Vi har 716 artar lauvtre som er planta, men ikkje forvilla. Desse er som oftast i botaniske hagar og i parkar.
• Lauvtre gir habitat til mange fugleartar og dyr, og gjennom forrotnelsesprosessen gir den grunnlag til åtseletande insekt, mose og sopp.
• Lauv frå lauvtre har vorte brukt til dyrefôr i fleire årtusen.
• Avskoging gjer til at dyre- og fugleartar forsvinn. Døme på ein fugleart er kvitryggspetten.
• Vi kan dele inn lauvtrea i tre hovudgrupper:
  - Nøysomme lauvtre(eit døme på dette er bjørk og osp. Veks i temperert og subtraktisk høgland med kalde vintrar).
  - Edellauvtre(eit døme på dette er eik og bøk. Veks i tempererte lågland med varme somrar og kjølege vintrar).
  - Tropiske lauvtre(dette kallar vi lauvtre som veks i tropiske sonar, savannelandskap og i regnskog).

Kva bruker vi lauvtrea til?

Vi kan kalle lauvtre for edeltre, fordi materialet er veldig hardt. Lauvtre blir ofte brukt som materiale for utsatte gjenstandar for golv, møblar, fyrstikker, linjalar, blyantar, årar og ulike andre gjenstandar. Lauvtrea blir sjeldan brukt i papirindustrien eller til bygningsmateriale. På 1600-talet blei den norske eika, som er eit veldig hardt trevirke, eit ettertrakta materiale i Nederland og England. Dei ville bruke den norske eika til båtbygging. Eikeskogane på Sørlandet blei nærmast utrydda.

Eiketre. På biletet ovanfor biletet av eika, ser du eikeblad med eikenøtter på. Eika frør seg i form av nøtter. Det er berre sommareika og vintereika som veks vilt i Noreg. Andre eikesortar som er planta i parkar er til dømes dei nordamerikanske artane rødeik, skarlageneik og sumpeik.

Så må eg sjølvsagt ha bilete av den mest vanlege tresorten på Vestlandet, nemleg bjørka.

- Susanne

I dag har eg ikkje gjort sånn kjempemykje med geografiblogg-fakta. MEN; eg har planlagt litt korleis eg tenkjer presentasjonen kan vere og vil komme med eit forslag som eg har laga til gruppa mi om dette. Dette har eg gjort fordu eg vil at vi skal komme fort i gang å jobbe med presentasjonen i morgon. To timar går som sagt tidlegare altfor fort :)




Sidan det er vanskeleg å legge ved dokument her, altså vedleg. Så får eg ikkje vist skikkelig kva eg har gjort idag.

Kva vi har gjort idag:
Gruppa samlast og avtalte arbeidsoppgåver for dei to timane. Bård skulle fullføre "moderne skogbruk." Susanne skulle skrive ferdi/meir om skogtypar og bruken av desse medan eg skulle finne litt historikk. Det viste seg at det skulle bli vanskeleg.

To timar går altfor fort...
No har eg såtte her i to timar å prøvd å surfa på internett for å finne noko skogbrukshistorie. Det er lite å finne, fordi det meste går under jordbruk og er eigentleg lite relevant for meg, sidan det handla mest om jordbruket. Men, no har eg då altså vore på biblioteket og lånt meg to bøker. Det er ikkje mykje historikk om skogbruket her heller, men eg vil prøve å skrive noko om det, i alle fall.





SKOGBRUKSHISTORIE I NORGE


Eg vel og byrje mi skogbrukshistorie tilbake til fyrste verdskrigen.

Under første verdskrig var det "jobbetid" her i Norge. Dette gjaldt sjølvsagt også skogbruksdistrikta. I 1920-21 hadde vi eit krakk i skogbruket, noko som førte til ei avslutning på ein langvarig oppgang som hadde vart frå midten av 1890 talet. Rrikdommen før krakket var synleg på mange måtar, mange hadde hus i sveitserstil med tårn og glasveranda på skoggardane.

Skogbrukarane hadde det nok ikkje så enkelt under krakket, dette fordi inntektene frå skogen var livsviktige for dei. Prisane vart sjølvsagt pressa ned, og marknaden og etterspurnaden etter tømmer vart mindre.

På 1900 talet var skogbruket prega av store svingningar i prisar, noko som skapte eigne syklusar i hogsten noko som ikkje var bra for den langsiktige stellet/vedlikehaldet av skogen. Det vart drive ein del konjunkturhogst, altså store hogstflater eller uthoggen skog der det meste av tømmeret vart drive ut på ein gong. Det oppsto bekymring for avskoging og for å fremje kunnskapen om tilstanden til skogen vart Landsskogtakseringa starta i 1919. Organisasjonen skulle kartelegge areal og fordele treslag og tilvekst.
No var eit viskapbasert syn på veg inn i skogbruket for fullt.

No var tømmerprisen byrja å stige etter krakket, men sank på nytt igjen fram mot 1930 åra.

I 1932 byrja skogplantinga og det vart danna ei skog ei lov. Ei lov som sa at ved skogsdrift skulle 1% av bruttoverdien setjast av til kulturarbeid for å etablere ny skog. Brosjyren "Ungdommen og skogen" vart delt ut i 30000 ekemplar til skolar og lærarar, dette for å informere dei framtidige skogbrukarane.
Det var planta mykje skog på veslandet. Elevane vart dratt inn i ein nasjonal dugnad med langsiktig perspektiv.

Eg finn berre informasjon om 20-30talet i denne boka. Eg finn ikkje nokre andre viktige hendingar i denne tidsperioden. Men eg tykkjer likevel det er viktig å få med dette under historikk fordi det gjev oss eit inblikk i korleis skogbruket har vore, sjølv over ein liten tidsperiode. 


Hus i sveitserstil.


Skogbruk rundt 1930


Skogbruk - 1930